‘We hebben aan de universiteit meer rechts onderzoek en meer rechtse onderzoekers nodig’ (De Standaard)

Introductie LO:

Ik was bijna met stomheid geslagen nadat ik dit artikel zag in de Vlaamse kwaliteitskrant De Standaard, en dacht zelfs even aan een grap. Niet dus. Deze gedachte komt van “de Leuvense filosoof Andreas De Block”. Voor mij bewijst dit weer eens hoe gevaarlijk het vak filosofie eigenlijk is.

Als centrist zie ik niets in deze gedachte. Mijns inziens is de verrechtsing van de jeugd zelfs terug te voeren op hun linkse docenten. Een zelfde fenomeen zie je tussen ouders en kinderen. Mogelijk is dit voorstel daarom zelfs het gebruik van omgekeerde psychologie; zie ook mijn blogs.

In de jaren 70 kwam Elsevier Weekblad met een vergelijkbare marketing slogan: Indien de waarheid in het midden ligt dan moet rechts links lezen en omgekeerd. Feitelijk deed “links” dat al middels De Telegraaf. Mogelijk speelt ook die krant een rol in de verrechtsing van Nederland (o.a. Quora).

In zekere zin zijn linkse mensen inderdaad slimmer dan rechtse mensen omdat linkse mensen meestal meer geïnteresseerd zijn in kennis. Rechtse mensen zijn vaak trots op hun onwetendheid. In het algemeen stel ik daarom de arrogantie van Links tegenover de onwetendheid van Rechts.

Bovenstaande sluit nauw aan op de Derde Wet van Beweging door Isaac Newton: voor elke actie (kracht) volgt in de natuur een gelijke en tegengestelde reactie (o.a. NASA). Geen (zachte) filosofie maar (harde) Wetenschap.

De Standaard: ‘We hebben aan de universiteit meer rechts onderzoek en meer rechtse onderzoekers nodig’
Door: Hilde Van den Eynde
Datum: 21 september 2023

“Linkse academici hebben aan onze universiteiten de touwtjes in handen. Dat ondergraaft de betrouwbaarheid van de wetenschap, stelt de Leuvense filosoof Andreas De Block. ‘We moeten maken dat linkse wetenschappers meer weerwerk krijgen, dat de ideeën meer botsen.’

Hij heeft lang getwijfeld of hij het boek zou schrijven, zegt hij bij een kop koffie in de nazomerzon op het Leuvense Martelarenplein, de stad waar hij aan de universiteit filosofie doceert. ‘Het is ook niet niets: beweren dat onze universiteiten linkse bolwerken zijn, dat rechtse wetenschappers er worden gediscrimineerd, dat het academische onderzoek ideologisch te eenzijdig wordt gevoerd voor zijn eigen goed. Ik wil niet beweren dat het makkelijker zou zijn geweest om pedofilie te verdedigen, maar het scheelt niet veel.’ (lacht)

Vrienden en huisgenoten hadden het hem afgeraden, maar Is links gewoon slimmer? ligt nu toch in de winkel. ‘Ik dacht: ik ben filosoof. Dat betekent dat ik goed over zaken moet durven na te denken, dat ik een positie moet durven in te nemen en moet durven te zeggen wat ik denk.’

De Block is gevoelig voor de nadelen van een linkse oververtegenwoordiging aan de universiteit, omdat hij ideologisch wat meer naar het centrum neigt dan zijn doorsneecollega’s. ‘Op sociaal-ethisch vlak ben ik links, op economisch vlak rechts. Ik ben niet tegen werkloosheidsuitkeringen of leeflonen, ik vind het vreselijk hoe soms over vluchtelingen wordt gesproken. Maar in heel wat gevallen zal ik veeleer een rechts dan een links beleid voorstaan.’

‘Ik merk elke dag hoe mijn linkse collega’s aan de universiteit denigrerend over hun rechtse collega’s spreken. Ik zie hoe weinig kritisch ze zijn voor onderzoeksresultaten als die in hun eigen kraam passen, ook als dat onderzoek duidelijke gebreken vertoont. Hun blindheid voor de eigen linkse vooringenomenheid is opvallend.’

Aan de universiteit zijn rechtse academici sterker in de minderheid dan vrouwen, schrijft u.

‘Ja, en de doorsnee linkse onderzoeker haalt daarbij de schouders op en doet of er geen probleem is. Dat is er wél: als in sommige academische disciplines hooguit 5 procent van de onderzoekers een conservatief wereldbeeld heeft, kun je niet verwachten dat die mensen zich nog zullen durven uit te spreken. Ze zullen zich isoleren of zich gaan bezighouden met thema’s waarbij ze niet betrapt kunnen worden op conservatieve opinies.’

Onderzoeksaanvragen worden aan de universiteit beoordeeld met een linkse bril, en tijdschriften aanvaarden makkelijker manuscripten voor publicatie als die zijn geschoeid op een linkse leest. Heeft u daarvan zelf nadeel ondervonden?

‘Nee. Maar mijn onderzoeksthema’s vallen ideologisch gezien meestal niet uit de toon. Ik heb bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar homofobie, en in de toekomst wil ik uitzoeken of de diagnose van foetaal alcoholsyndroom (een hersenaandoening die ontstaat door alcoholgebruik tijdens de zwangerschap, red.) niet te makkelijk wordt gesteld. Wordt de schuld niet te gauw bij de moeder gelegd, en is dat dan seksisme? Zulke thema’s passen in een progressief wereldbeeld.’

‘Ik denk helemaal niet dat een feministische kijk op een thema noodzakelijk tot slechte onderzoeksresultaten leidt. Maar ik denk wel dat als je onderzoek steeds vanuit hetzelfde eenzijdige ideologische perspectief voert, de kwaliteit van wetenschap daaronder gaat lijden.’

In hoeverre wordt links verblind door zijn eigen vooroordelen?

‘Ik las onlangs een onderzoeksvoorstel. In de probleemstelling ging het over de verrechtsing van de samenleving – het klimaat aan de universiteit is zo links dat verrechtsing er evident als een probleem wordt gezien. Terwijl ik me afvraag: zijn er ook aanwijzingen dat de samen­leving verrechtst? Opinieonderzoek wijst alleszins uit dat we in de westerse wereld al ruim vijftig jaar een enorme shift in progressieve richting maken. Onze houding ten aanzien van abortus, ten aanzien van de doodstraf, ten aanzien van homoseksualiteit, ten aanzien van ras en racisme, ten aanzien van alle mogelijke trans issues, schuift massaal in progressieve richting op. Maar aan de universiteit vinden velen de verrechtsing een probleem, een probleem dat met overheidsgeld moet worden aangepakt.’

Rechtse partijen trekken toch steeds meer stemmen?

‘Ook de opvattingen van mensen die op rechtse partijen stemmen, schuiven op naar links. Een man die in de jaren 70 voor de CVP (de voorloper van CD&V, red.) stemde, vond doorgaans dat zijn vrouw bij voorkeur thuis moest werken en zich om hem en het huishouden moest bekommeren. Geen enkele CD&V’er, geen enkele politicus van de N-VA zal zoiets vandaag zeggen. In de hoofden is er wel degelijk een shift in linkse richting geweest.’

De ondervertegenwoordiging van rechts aan onze universiteiten laat vragen onbeantwoord, schrijft u. Wat vergeten we te onderzoeken over, laten we zeggen, migratie?

‘Onderzoek wijst uit dat migratie tot extra welvaart voor ontvangende landen leidt. Maar mensen die in de stationsbuurt van pakweg Denderleeuw wonen, zien migratie allereerst als een bedreiging van hun tradities en cultuur. Het kan hen niet schelen in welke mate ons bruto nationaal product dankzij de migratie groeit. Hun eigenlijke bekommernissen worden genegeerd of geherformuleerd dat ze passen in het links-kosmopolitische wereldbeeld van de wetenschapper. Zo blijven interessante onderzoekspistes grotendeels openliggen, zoals over welk effect migratie heeft op het vertrouwen van mensen in elkaar en in instellingen.’

Linkse wetenschappers vinden dat sommige onderzoeksvragen helemaal niet moeten worden gesteld, omdat de uitkomst ervan kwetsbare mensen zou kunnen schaden.

‘In sommige gevallen is het verstandig om voorzichtig te zijn. Onlangs publiceerden onderzoekers een AI-ontwerp dat de seksuele geaardheid van mensen uit foto’s zou kunnen afleiden. Zo’n gaydar is makkelijk te misbruiken door regimes als dat van ­Yoweri Museveni in Oeganda, dat de doodstraf instelde voor homoseksualiteit. Als je weet dat je onderzoek beperkte voordelen heeft en tegelijk zulke grote risico’s inhoudt, kun je zulke onderzoeksresultaten het best niet vrijgeven.’

‘Dat wil niet zeggen dat je moet wegkijken van de realiteit. Opgroeien in een eenoudergezin verklaart bijvoorbeeld een groot deel van de armoede onder zwarte Amerikanen, maar linkse academici concentreren zich liever op het bestuderen en aanpakken van racisme dan op het begrijpen en versterken van familiewaarden.’

Het publieke vertrouwen in de wetenschap staat onder druk. U noemt de linkse dominantie van de onderzoeksagenda als een oorzaak.

‘In de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2020 steunde het toptijdschrift Nature openlijk de kandidatuur van Joe Biden. Onderzoek achteraf toonde aan dat weinig linkse kiezers zich door dat advies hadden laten leiden, maar dat veel aanhangers van Trump hun vertrouwen in de wetenschap waren verloren en zo ook minder vertrouwen hadden gekregen in publicaties over de werkzaamheid van vaccins in vaktijdschriften. In het algemeen daalt het vertrouwen van rechts in wetenschap naarmate onderzoekers linkser worden. En de laatste vijftig jaar zijn professoren veel linkser geworden.’

Valt het ideologische onevenwicht aan de universiteiten recht te trekken? Is het een idee om rechtse onderzoekers positief te discrimineren, ook al zijn zij zelf tegen bevoordeling van minderheidsgroepen?

‘Er zouden impliciet rechtse vacatures moeten komen voor conservatieve academici. Nogal wat leerstoelen zijn vandaag impliciet, om niet te zeggen expliciet, op het lijf geschreven van academici met een links profiel. Een project om een economie “met een meer menselijk gelaat” te ontwikkelen, zal niet aanslaan bij iemand die het gelaat van de economie menselijk genoeg vindt. Daar zouden best wat vacatures mogen tegenoverstaan waar een rechtse onderzoeker wel warm voor kan lopen.’

‘Ook het werkklimaat moet veranderen. Gelukkig hebben academici het zich de voorbije decennia afgeleerd om vrouwonvriendelijke uitspraken te doen. Ze zouden het ook kunnen afleren om denigrerend te spreken over rechtse onderzoekers (“halve analfabeten”) en standpunten (“rechtse onzin”). Zo’n gedragswijziging kan misschien van bovenaf aangepakt worden: er worden aan de universiteit al allerlei trainingen rond vooringenomenheid gegeven.’

‘Tegelijk moeten rechtse academici soms wat minder klagen en minder zelfcensuur uitoefenen. Niet steeds weer de politiek geladen thema’s mijden, maar daar nadrukkelijk op inzetten. Rechts kan aan de universiteit niet genormaliseerd worden als het onzichtbaar blijft.’

Riskeert de universiteit niet te veel de belangen van de industrie te dienen, als zij meer rechtse wetenschappers in dienst neemt? De olielobby en de tabaksindustrie huren vandaag al stromannen in die twijfel zaaien over klimaatopwarming of over de schadelijke gevolgen van roken.

‘Ik zie geen aanwijzing dat rechtse mensen makkelijker corrumpeerbaar zouden zijn dan linkse mensen.’

Hoe rechts mag een rechtse academicus zijn? Komen fascisten in aanmerking voor een aanstelling aan de universiteit?

‘Ik vind dat elk rechts standpunt dat in onze democratie mag worden verdedigd, ook door een academicus mag worden verdedigd. Wat mij betreft is een ideologische superdiversiteit ideaal. Op dit ogenblik zijn marxistische onderzoekers in de meeste academische disciplines beter vertegenwoordigd dan in de brede bevolking. Ik vind dat geen probleem. Marxisten zijn vaak verstandige mensen en het marxisme biedt op veel kwesties een interessant perspectief. Een in mijn ogen vaak fout perspectief, maar wel een interessant perspectief. Het zou winst zijn als radicaal-rechtse academici bepaalde marxistische of links-liberale vooronderstellingen op een even interessante manier zouden kunnen bevragen.’

Moeten de universiteit ideologische commissies instellen, naar het voorbeeld van de ethische commissies die er al zijn, om onderzoeksvoorstellen te beoordelen op ideologische vooringenomenheid?

‘Het kan niet de bedoeling zijn om een heksenjacht tegen linkse academici op te zetten. Het is prima dat er linkse academici zijn, dat er véél linkse academici zijn, ook als ze ideologisch vooringenomen zijn. We moeten linkse wetenschappers niet neutraler willen maken, maar we moeten maken dat ze meer weerwerk krijgen van rechtse wetenschappers, dat de ideeën meer botsen. Centraal in het boek staat de gedachte dat het botsen van vooringenomenheden leidt tot een betere waarheidsvinding.’

Hoe hard zullen de ideeën botsen als uw collega’s uw boek onder ogen krijgen?

‘Ik heb enkele bevriende linkse collega’s gevraagd om het manuscript voor publicatie door te lezen, om me op blinde vlekken of vooroordelen te wijzen. Geen van hen brandde het boek af. Als dat de voorbode is van de reacties op links, prijs ik mij gelukkig. In het andere geval ga ik wat olifantenhuid proberen te kweken.’

Politiek rechts zal u in de armen sluiten.

‘Mogelijk mag ik wat toenadering uit die hoek verwachten. Dat is begrijpelijk. Het boek toont aan dat veel van hun bezorgdheden over onze universiteiten terecht zijn. Maar ik heb het boek niet geschreven als een soort Jordan Peterson (een Canadese onderzoeker-polemist met radicaal-conservatieve opvattingen, red.). Ik pas ervoor om me voor de kar te laten spannen van allerlei vreemde politieke bewegingen. Nergens in het boek zeg ik dat wetenschappers niet links mogen zijn, ik schrijf op geen enkel punt respectloos over mijn linkse collega’s. Het gaat me om het ideologische evenwicht. Om dat te bereiken hebben we aan de universiteit meer rechts onderzoek en meer rechtse onderzoekers nodig.’ “

Noot De Standaard:
‘Is links gewoon slimmer?’ van Andreas De Block is uit bij Lannoo Campus.

Bron:
‘We hebben aan de universiteit meer rechts onderzoek en meer rechtse onderzoekers nodig’