Introductie LO:
In 2004 had het blad Foreign Policy een speciale uitgave m.b.t. de 10 gevaarlijkste ideeën wereldwijd. De bijdrage van econoom Alice Rivlin (1931-2019) ging over ‘Gratis Geld’ (o.a. Brookings-2004); zie ook mijn recente blog. Haar geweldige openingszin luidde als volgt:
“Fiscal irresponsibility is politically attractive, but it is equivalent to believing in something for nothing.”
Openingszin van Free Money (2004) door Alice Rivlin
Elke particulier weet dat je niet meer geld kunt uitgeven dan dat je bezit. Geld lenen kan alleen met onderpand (o.a. hypotheek op huis). Een overheid kan echter extra bankbiljetten laten drukken door haar Centrale Bank. De rekening (o.a. inflatie) volgt echter vaak minimaal één kabinetsperiode later.
Waarom geloven sommigen dan toch in Gratis Geld ?? George Orwell (1903-1950) zei ooit het volgende: “Sommige ideeën zijn zo stompzinnig dat alleen intellectuelen die geloven” (quote); zie ook mijn recente blog.
Kortom, het idee van Gratis Geld leeft alleen onder mensen die gestudeerd hebben. Zo lang de rente 0% is, hebben ze inderdaad een theoretisch punt. Ik ben geboren in 1960 en heb echter vooral hoge rentes meegemaakt. Tot enkele jaren geleden zag ik een negatieve rente zelfs als iets hypothetisch.
Gratis Geld bestaat (toch) niet (Het Financieele Dagblad)
Door: Lukas Daalder
Datum: 10 oktober 2023
“Het is bijna niet voor te stellen, maar het is net iets meer dan twintig maanden geleden dat het kabinet Rutte IV op het bordes stond. Met de kennis van nu is uiteraard makkelijk te stellen dat dat kabinet gedoemd was te mislukken, maar laten we eerlijk zijn, ook indertijd was het nou niet direct een match made in heaven. Vier partijen die eigenlijk al op elkaar waren uitgekeken, maar door de politieke verhoudingen min of meer gedwongen waren wederom een coalitie te vormen met elkaar.
Dat ze er na tien maanden onderhandelen dan toch nog uitkwamen, werd alom toegeschreven aan het feit dat alle pijnlijke dossiers met de mantel der liefde werden bedekt. Nou ja liefde, liefde: eigenlijk ging het domweg om geld, maar dat klinkt zo plat. Elke fundamentele keuze werd als het even kon uit de weg gegaan en geparkeerd door er een bak geld tegenaan te smijten.
En niet zomaar geld, nee Gratis Geld, want de Nederlandse kapitaalmarktrente stond op dat moment nog rond de 0%. Zo kwamen er miljardenfondsen voor het klimaat en tegen stikstof, was er geld voor onderwijs, defensie, wonen en ga zo maar door. Voor elk probleem dezelfde oplossing en niemand die zich zorgen leek te maken over de financiële gevolgen van het gevoerde beleid.
Twintig maanden later en het verschil kon moeilijk nauwelijks groter zijn. Plotseling zie je dat er weer nagedacht wordt over doelstellingen voor overheidstekorten en zijn er serieuze analyses dat de budgettaire discipline stevig moet worden aangescherpt, willen we de komende jaren als land nog een beetje fatsoenlijk kunnen rondkomen.
Over bezuinigen zal je tijdens de komende verkiezingscampagne waarschijnlijk weinig horen, maar dat het B-woord in de daaropvolgende kabinetsformatie een rol gaat spelen, is onvermijdelijk. Structureel zien we ons de komende jaren namelijk voor een aantal grote uitdagingen gesteld. Zo bevinden we ons midden in de energietransitie die de komende tien jaar een stevig beslag zal leggen op de financiële armslag van de overheid, leidt vergrijzing tot een structurele stijging van de kosten van de gezondheidszorg en AOW-uitgaven en zien we plotseling toch het nut van de 2%-defensienorm die de NAVO als streefdoel hanteert. En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Overigens waren deze punten twintig maanden ook al bekend, dus van nieuwe inzichten kun je moeilijk spreken. Het enige voortschrijdende inzicht is dat Gratis Geld toch niet blijkt te bestaan. De Nederlandse kapitaalmarktrente staat inmiddels boven de 3%, waarmee zich een nieuwe structurele uitgavepost aandient: rentebetalingen.
In twintig maanden tijd van ‘alles kan’ (want gratis Geld), naar ‘hand op de knip’. U snapt dat ik heel benieuwd ben hoelang de nieuwe formatie zal duren.”
Noot HFD:
“Lukas Daalder is chief investment strategist bij BlackRock Nederland.“
Bron:
https://fd.nl/financiele-markten/1492544/gratis-geld-bestaat-toch-niet
0 Comments