Vele maanden geleden zei een dorpsgenoot het bovenstaande tegen me. Deze spreuk valt in de categorie van tegeltjeswijsheden, en kent ook een variant: elke gek heeft zijn eigen gebrek. Het denken in rechten blijft mij altijd fascineren. Het denken in verplichtingen schiet er (voor velen) meestal bij in.
In een recent FD artikel stelde de kunstenaar en mensenrechten-activist Ai Weiwei: vrijheid van meningsuiting is een recht, maar ook een plicht. HFD: “Ai Weiwei steekt voortdurend zijn middelvinger op naar de macht. Daarvoor betaalt hij een hoge prijs.” Over zowel dat recht als die plicht heb ik mijn twijfels.
Belastingontwijking wordt door velen als een recht gezien. In Amerika gaan de miljardairs nog veel verder. Ze willen het recht om géén belasting te betalen legaliseren, door middel van een eigen “staat”: op land (o.a. AP News), ter zee (o.a. micronation, seasteading), of op de planeet Mars (o.a. SCMP).
Er lijkt een zekere cyclus te zijn: toekomstige miljardairs hebben in het begin alleen maar rechten (o.a. om de winstgevendheid van hun diensten of producten te verhogen). Vervolgens claimen ze het recht om géén verplichtingen te hebben. China heeft daar korte metten mee gemaakt.
Het voorbeeld van China heeft ook andere landen aan het denken gezet. Inmiddels is het inperken van de macht van (o.a. tech) miljardairs niet langer onbespreekbaar. Zowel Amerika als de EU volgen – in zekere zin – het voorbeeld van China, met name op het gebied van technologie.
De EU’s Digital Markets Act (2023) is bijna het omgekeerde van de Amerikaanse Communications Decency Act (1996), met name section 230. In Amerika zijn IT-platforms niet verantwoordelijk noch aansprakelijk voor hun inhoud. In het Europa zijn zij echter een gatekeeper (o,a. doelman).
Het recht op de vrijheid van meningsuiting staat “expliciet vermeld in de Universele verklaring van de rechten van de mens en in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens“. Hier wordt dankbaar gebruik van gemaakt door personen die niet geloven in democratie en/of mensenrechten.
Het lijkt mij tijd om na te denken over een verplichting bij onze meningsuiting. Zo’n verplichting betreft dan (o.a.) het niet kwetsen, niet liegen, niet misleiden. Subjectieve waarheden zijn echter géén leugens. Bovendien is niet elke uitspraak intentioneel of schadelijk, zoals een leugentje om bestwil.
“Rechten en plichten zijn als twee palmbomen die slechts vruchten dragen wanneer zij naast elkaar groeien.”
Een quote uit Le livre du peuple (1837) van Félicité Robert de Lamennais (1782-1854), een Frans katholiek priester en filosoof
Lente ’22 (2023) door Spinvis
artiest, lyrics, video, Wiki-artiest, Spinvis album+song
Ze hebben rechten voor zichzelf
Ze hebben plichten voor de rest
Noot: alle markeringen (bold, italic, onderstreept) door LO tenzij in quotes of anders aangegeven.
0 Comments