Een pensioenfonds heeft een vrij simpel doel: het juiste bedrag aan pensioenen op tijd betalen aan pensioengerechtigden. Daartoe worden de maandelijks ontvangen pensioenpremies belegd in o.a. aandelen, obligaties en onroerend goed. De berekening van de pensioenverplichtingen is lastiger omdat de levensverwachting wisselt, evenals de verwachte toekomstige rente.
Inflatie holt langlopende verplichtingen uit; rente maakt die uitholling echter weer (deels) goed. Iedereen ontvangt liever nu 100 euro dan over 10 jaar. De onzekerheid over de omvang van langlopende verplichtingen komt tot uitdrukking in de rekenrente en in sterftekansen. Beide bepalen hoeveel minder toekomstige verplichtingen nu waard zijn.
Er is al enkele jaren een oplopende discussie over welke rekenrente “juist” is. Voorheen gingen pensioenfondsen uit van een “historische” rekenrente van 4%. Eigenlijk was die rekenrente jarenlang (veel) te laag. Echter, een rekenrente verhoging zou een (ongewenste) verlaging van de pensioenpremies betekenen; voor werknemer, werkgever of beiden.
Al diverse jaren is er nu sprake van een lage inflatie en een lage rente. Deflatie is tot op heden nog niet voorgekomen maar een negatieve rente wel. Mede onder invloed van accountants en hun regelgeving, kwam er kritiek op het gebruik van de “historische” rekenrente van 4%. Deze kritiek was echter minimaal in de decennia van hoge rente.
De rekenrente is een vrij bot instrument omdat die gebruikt wordt over alle toekomstige jaren. Het is echter niet logisch om te verwachten dat hoge inflatie en hoge rentes tot het verleden behoren. Een toekomstige rentecurve zou veel logischer zijn dan een simpele rekenrente.
Deze rentecurve zou dan ook officieel vastgesteld kunnen worden, net zoals de huidige rekenrente en de actuarieel bepaalde levensverwachting. Mogelijk gebeurt dit niet omdat het bepalen van de huidige waarde van toekomstige verplichtingen veel makkelijker is bij een vaste rekenrente. In principe kan zelfs een Microsoft Excel spreadsheet zo’n berekening wèl maken.
Het niet gebruiken van een rentecurve bij de huidige stand van automatisering (bijv. algoritmes, supercomputers) is bijna ridicuul. Een rentecurve vereist echter wel een visie op toekomstige marktontwikkelingen: hoe lang duurt de huidige periode van lage rente nog, hoeveel schiet de rente daarna omhoog, met welke snelheid en tot wanneer?
De rekenrente was vroeger – in goede tijden – gewoon een parameter in actuariële berekeningen. Nu lijkt de lage rekenrente onderdeel van een politieke strijd te gaan geworden (o.a. FD, NRC). Het gebruik van een rentecurve zou ook daarvoor een oplossing kunnen bieden.
Alleen een oen gaat met pensioen (2010) door Sjaak Bral
artiest, CD, Facebook, songtekst, video, Wiki
Note: all markings (bold, italic, underlining) by LO unless stated otherwise
0 Comments