De oorsprong van deze uitspraak is vreemd genoeg onbekend: “Drie keer is scheepsrecht”. Toch begrijpt iedereen deze. Scheepsrecht slaat – waarschijnlijk – gewoon op de zeevaart, en niet op “rechtspraak door schout en schepenen” (Onze Taal). De Friese variant laat daar weinig twijfel over bestaan: “trije is skippers-rjucht en ien for de feint”; of “drie is schippersrecht en éen voor den knecht” (DBNL).
Ook in andere talen zijn er soortgelijke referenties naar het getal drie: (1) “Third time’s the charm”, (ii) “Aller guten Dinge sind drei”, en (iii) “Toutes les bonnes choses sont au nombre de trois” (source). Indien gezegden in meerdere talen voorkomen dan is het logisch om naar stokoude verklaringen te zoeken.
Een voor de hand liggende oude bron betreft de religie (o.a. Heilige Drie-eenheid, nummer 3). Nog oudere verklaringen betreffen normaliter astrologie en astronomie, en de daaraan gerelateerde wiskunde (o.a. e, geometrie, Pi, priemgetal, pyramide, trigonometrie).
Driehoeken vinden we overal terug. In de bouw heeft het dak vaak de vorm van een driehoek (o.a. tentdak, zadeldak). De kracht van driehoeken blijkt ook uit het feit dat pyramides wereldwijd nog altijd overeind staan. In de rechtspraak geldt het concept “trias politica“, de scheiding tussen de wetgevende (het parlement), de rechterlijke (toetsende), en de uitvoerende (of regerende) macht.
Vroeger kreeg ik van mijn ouders te horen dat het verschil tussen een bliksem en de daaropvolgende donderslag, gedeeld door 3, de afstand in kilometers aangaf. Drie seconden stond voor 1 kilometer. Licht heeft een snelheid van bijna 300 miljoen meter per seconde en geluid 340 meter per seconde. Het verschil tussen beide lijkt dan 1.000.000x. De hoogte van de bliksem en donder – in kilometers – speelt echter ook een rol. Het blijft een driehoek. (Bron)
Vanuit statistische overwegingen lijken 2 pogingen (te) weinig. Bij 4 of meer pogingen lijkt de kans op een uiteindelijke mislukking (te) groot geworden. Na 3 pogingen heb je voldoende ervaring voor een opinie, een recht van spreken.
Drie keer is scheepsrecht geldt ook voor relaties. Na elke breuk in een relatie ontstaat er een verlies van vertrouwen, los van de andere 6 criteria (communicatie, intimiteit, kwetsbaarheid, respect, saamhorigheid, vergevingsgezindheid). Het is dan ook logisch dat elke volgende breuk sneller gebeurt. Na de 3e breuk is er weinig tot geen kans meer op een succesvolle doorstart.
Bovenstaande doet me denken aan de uitdrukking “vertrouwen komt te voet en gaat te paard”. Deze wordt algemeen toegeschreven aan de politicus Johan Thorbecke (1798-1872). Het lijkt echter een spitsvondigheid op basis van een veel oudere (internationale) uitdrukking: “Ziekte komt te paard en gaat te voet” (bron). Ziekte kan ook door het woord liefde worden vervangen.
Vertrouwen (1996) door Guus Meeuwis – artiest, tekst, video, Wiki-1, Wiki-2
0 Comments